Một vùng non nước hữu tình

Nằm cách thành phố Ninh Bình khoảng 07 km, khu du lịch Tam Cốc – Bích Động thuộc vùng non nước Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Nơi đây là một địa chỉ quen thuộc đối với khách du lịch trong và ngoài nước bởi không chỉ có những hang động kỳ thú, những danh thắng hùng vĩ, sơn thủy hữu tình mà còn là một địa danh gắn liền những dấu tích lịch sử của vùng Cố đô xưa.

Theo tài liệu “Thái Vi Quốc tế ngọc ký” (bản sao chữ Hán viết từ năm Cảnh Trị thứ 5/1667), Trần Thái Tông sau khi nhường ngôi cho con là Trần Thánh Tông (1258), ông đã ngoài 40 tuổi, thường đi du ngoạn khắp nơi ngắm cảnh non sông. Một ngày kia đi tới vùng Vũ Lâm, trông thấy núi non quanh quẩn trùng ngôi, liền ngọn, giữa có nham động, trong thung có ba hang, gọi là hang Cả, hang Hai và hang Ba, lại có một dải sông nhỏ gọi là sông Ngô Đồng. Với những dãy núi non hiểm trở, những thung lũng hẹp, sâu thuận lợi cho việc chủ động phòng thủ và tiến công tiêu diệt kẻ thù. Cũng tại nhiều khu vực của Tam Cốc đã từng là chỗ dựa vững chắc cho quân và dân ta trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954). Khi đất nước thanh bình, Tam Cốc nổi bật với ý nghĩa là danh thắng nổi tiếng ở cả trong và ngoài nước. Nơi đây đã được nhiều đoàn làm phim chọn làm nơi đặt máy quay trong đó không ít những bộ phim nổi tiếng thế giới. Có thể kể đến đây nhất là đoàn phim Kong: Skull Island để thực hiện những cảnh quay hùng vĩ này.

Chúng tôi có dịp đặt chân đến nơi đây, do năm 2020 có ảnh hưởng bởi dịch Covid -19 nên khá vắng khách. Tuy nhiên, những người đang làm việc tại khu du lịch rất mến khách, họ ân cần chào đón, tạo nên sự gần gũi, cởi mở rất hài hòa khiến chúng tôi cảm nhận rõ những phút thư thái của con người khi hòa mình với thiên nhiên, cảnh sắc. Trước khi đi tham quan trên sông Ngô Đồng, Chị Hàng – một người phụ nữ bán vé tranh thủ giới thiệu cho chúng tồi về những vẻ đẹp của tạo hóa mang lại cho vùng đất này. Nếu một lần được đặt chân đến đây, du khách đi thăm Tam Cốc từ bến đò đình Các, lướt nhẹ trên dòng sông Ngô Đồng trong không gian tĩnh lặng để hòa mình với thiên nhiên và ngắm nhìn cảnh đẹp tại nơi đây, xuống thuyền với niềm hân hoan chào đón của người chèo thuyền, cô Lê Thị Thao niềm nở cho biết: Đã hơn 30 năm gắn bó với nghề chèo thuyền đưa khách du lịch trên sông. Các chủ đò ở đây chủ yếu là người dân địa phương tại xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, họ sinh kế chủ yếu bằng nghề chèo đò tại khu du lịch Tam Cốc – Bích Động… Trong tiếng khua nhè nhẹ của mái chèo rẽ nước, du khách như được đắm mình với những dãy núi trùng điệp, những cánh đồng trải dài hai bên bờ sông Ngô Đồng thơ mộng. Quả thật cảnh đẹp sơn thủy nơi đây được ví như Vịnh Hạ Long trên cạn. Dọc đường là núi Văn (núi có hình dáng như mũ quan Văn) và phía tay phải  là khu vực đền Thái Vi ẩn hiện sau những ngọn núi và tán cây. Khi vào trong hang, cảm giác mát mẻ và không khỏi ngỡ ngàng trước những nhũ đá rủ xuống với rất nhiều hình thù hấp dẫn đó chính là Hang Cả. Đây là hang lớn nhất cũng là hang đẹp nhất của Tam Cốc. Thuyền tiếp tục đưa chúng tôi đến hang Hai, hang ngắn và hẹp hơn hang Cả. Trên trần hang có nhiều nhũ đá, có chỗ tạo hình như mây bay rất đẹp, cũng có chỗ trong ánh sáng mờ ảo khi ra gần tới cửa hang hình thù như những chú bé mục đồng đang chăn trâu trên cánh đồng nhũ đá. Cô lái đò vừa nhịp nhàng chèo thuyền vừa chia sẻ:“Khu du lịch này được bảo vệ rất cẩn thận, chỉ cần hành động bẻ một cành cây ở đây du khách cũng có thể bị phạt đến vài trăm nghìn. Ban quản lý tại đây làm rất nghiêm nên mới giữ được những nét nguyên sơ như vậy”. Mặc dù ở đây vắng khách nhưng không diễn ra cảnh tranh giành như một số điểm tham quan du lịch khác vì cách quản lý của ban quản lý về thuyền phục vụ khách, cô Thao cũng chia sẻ lý do rất đặc biệt: “Ở đây mỗi một thuyền sẽ được ban quản lý giao cho một số thứ tự và mọi người sẽ theo số thứ tự đó để phục vụ khách, chúng tôi được nhận tiền của mỗi lần đi du khách phải trả là 150.000 đồng. Chúng tôi chèo thuyền ở đây và luôn yên tâm vì đến lượt mình thì sẽ được thông báo nên không xảy ra việc tranh giành với nhau. Mùa lúa chín, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cánh đồng lúa, thảm thực vật tuyệt đẹp nơi đây. Dòng sông lúc đó không còn rộng như bây giờ mà được thu hẹp nhường lại cho hai bên là cánh đồng lúa. Lúc này nếu được quan sát từ trên cao du khách sẽ thấy dòng như một dải lụa”.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và thẩm mỹ đặc biệt của khu danh lam thắng cảnh, từ năm 2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định xếp hạng Danh lam Thắng cảnh Tràng An – Tam Cốc – Bích Động (huyện Hoa Lư, huyện Gia Viễn, huyện Nho Quan và thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình) là Di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 548/QĐ-TTg, ngày 10/5/2012).